Ta podstępna forma depresji może sprawić, że odwiedzisz wielu specjalistów, zanim w końcu trafisz do gabinetu psychologa, psychiatry czy terapeuty. Co to jest depresja maskowana i dlaczego tak trudno ją rozpoznać? Czym ukryta depresja różni się od “typowej”? Sprawdź, czy ten problem może dotyczyć Ciebie lub Twoich bliskich.
Co to jest depresja maskowana?
Depresja maskowana (inaczej: depresja atypowa, ekwiwalent depresji, subdepresja lub depresja somatyczna) to szczególny rodzaj zaburzeń depresyjnych, którego przebieg i objawy mogą mylnie wskazywać na występowanie innej choroby (określanej jako tzw. maska depresji). W przypadku występowania depresji maskowanej “typowe” i swoiste objawy depresyjne, takie jak permanentne obniżenie nastroju, upośledzona zdolność przeżywania przyjemności (anhedonia) czy spadek energii i motywacji mogą być obecne w nieznacznym nasileniu.
Z kolei objawy, na które chory się uskarża, wskazują raczej na istnienie chorób somatycznych (lub innych niż depresja zaburzeń psychicznych). Przykładowo mogą to być:
- dolegliwości bólowe (np. migreny),
- problemy ze snem (zasypianiem, wybudzaniem się, przewlekłym zmęczeniem),
- problemy ze strony układu pokarmowego (biegunki, zaparcia, bóle brzucha),
- wysypka i świąd skóry,
- zaburzenia czynności seksualnych (spadek libido, problemy z erekcją itp.),
- kompulsje i czynności natrętne,
- zaburzenia lękowe (np. tzw. lęk wolno płynący),
- czy skłonności do uzależnień (np. nadużywania leków bądź substancji psychoaktywnych).
Skoro zatem depresja ukryta przejawia się głównie w nieswoistych objawach somatycznych, w jaki sposób w ogóle możliwe jest połączenie ich występowania z depresją? Otóż przyjmuje się, że objawy te − choć nietypowe dla depresji − mają podobne uwarunkowania jak przy “klasycznych” zaburzeniach depresyjnych. Istotne jest również, że objawy zmniejszają się lub ustępują przy zastosowaniu metod leczenia takich samych jak przy “zwykłej” depresji.
Depresja maskowana jest więc trudna do rozpoznania (a tym samym do leczenia) z uwagi na fakt, że osoby cierpiące na nią nie łączą swoich objawów ze zdrowiem psychicznym. Starają się natomiast szukać ich przyczyn u specjalistów innych dziedzin medycyny − co często bywa bezowocne.
Depresja maskowana: objawy fizyczne i inne maskiDepresja maskowana ukrywa się pod różnego rodzaju maskami, podstępnie udając inne choroby czy zaburzenia. Prócz najczęściej występującej maski związanej z zaburzeniami rytmów biologicznych (np. zaburzeń snu) możemy wskazać maski psychosomatyczne, bólowe czy behawioralne. Te ostatnie wiążą się z powtarzalnymi zachowaniami (np. o charakterze kompulski lub uzależnień). Maski mogą też ze sobą współwystępować, a nawet wynikać jednak z drugiej. Przykładowo: maska bólowa powodująca uporczywe migreny może skłaniać chorego po częste i nadmierne sięganie po leki przeciwbólowe, aż do uzależnienia (co z kolei jest maską behawioralną). |
Depresja maskowana: objawy, na które warto zwrócić uwagę
Jeśli spodziewasz się znaleźć listę objawów, które mogłyby pomóc Ci w stwierdzeniu, czy cierpisz na depresję maskowaną − musimy Cię niestety rozczarować. Depresja ukryta nie przypadkiem określana jest jako atypowa. U każdego pacjenta jej przebieg może wyglądać zupełnie inaczej, a jej opis wymyka się schematom. To, co jednak powinno zwrócić Twoją uwagę, to uporczywie występujące sygnały z ciała, które nie dają się wytłumaczyć fizyczną chorobą i nie ustępują, niezależnie od zastosowania typowych metod leczenia.
Oczywiście, aby mówić o takiej sytuacji, należy najpierw podjąć próbę diagnozy u specjalisty i wykonać badania wykluczające chorobowe podłoże dolegliwości. Jeśli więc przykładowo cierpisz na bóle głowy czy duszności − jednak wszelkie zlecone przez specjalistę badania świadczą o tym, że jesteś zdrowy − kolejnym krokiem może być wizyta w gabinecie psychiatry. Warto wówczas zabrać ze sobą dotychczasowe wyniki badań, a także postarać się zaobserwować, w jakich sytuacjach występują i nasilają się Twoje dolegliwości.
Depresja ukryta − warto wiedzieć!Depresja maskowana może stanowić także etap przejściowy w rozwoju “typowej” depresji. Wówczas objawy somatyczne stanowią wstęp do epizodu depresyjnego lub utrzymują się mimo efektywnego leczenia, jako “zejściowy” etap depresji. Wówczas objawy somatyczne występują nadal, już po ustaniu objawów “typowych”. |
Depresja maskowana: jak leczyć ten rodzaj depresji?
Podstawą skutecznego leczenia jest postawienie diagnozy, która upewni nas, że to depresja maskowana. Jak leczyć ją skutecznie? Otóż leczenie depresji ukrytej nie różni się zasadniczo od leczenia tej “typowej”. Podstawą leczenia jest farmakologia oraz psychoterapia. Zależnie od indywidualnych potrzeb i uwarunkowań skuteczne mogą okazać się różne jej formy i metody, np. psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna i inne. Jeśli natomiast ukryta depresja przejawia się pod postacią dolegliwości bólowych, rozwiązaniem pomocniczym mogą być alternatywne terapie bólu (takie jak np. nieinwazyjna, przezczaszkowa stymulacja prądem).